Dwuzłotówka z 1768 część 2, czyli numizmatyczne oczko.

Witam i żeby nie było, że nie ostrzegałem – nie będzie to krótki tekst J. Zgodnie z zapowiedzią z części pierwszej tekstu o dwuzłotówce z roku 1768, dziś rozprawimy się z tym tematem do samego końca. W kolejności, głównymi punktami programu na dziś będzie: opisanie i nadanie odpowiedniej kolejności wariantom awersu i rewersu, następnie wyznaczenie odmian/wariantów monety oraz w trzecim ruchu, poddanie tych odmian/wariantów badaniu ilościowemu w celu sprawdzenia, jaki był ich rozkład w analizowanej próbie 230 egzemplarzy. Na tej podstawie oszacujemy ich nakład oraz stopień rzadkości. Gdy to już stanie się jasne, to przejdziemy do kolejnego kroku, jakim standardowo będzie opisanie wszystkich monet w nomenklaturze najnowszego katalogu oraz pokazanie ich przykładowych zdjęć. Ostatnim punktem programu jest podsumowanie wyników, jakie osiągnął mój styczniowy apel o przesyłanie zdjęć do analizy. Zapowiada się dziś, zatem na wpis stricte techniczny, ze sporą porcją danych oraz wieloma zdjęciami.

Ponieważ temat jest poważny i rozległy, to wyjątkowo nie będę się silił na jakieś oryginalne wstępy, tylko od razu przejdę do rzeczy, by możliwe było ewentualne połączenie obu części w jedną, spójną całość. Pierwszy punkt na dzisiaj to opisanie i nadanie kolejności wariantom awersu i rewersu. O awersie, jako łatwiejszej stronie dwuzłotówki już pisałem i pokazałem jego zdjęcia, zatem ograniczę się dziś jedynie do prostej tabelki.

Awersy są dwa, kolejność wariantów bardzo intuicyjna, stąd trudno mieć tu jakieś dodatkowe uwagi czy też wątpliwości.

Jeśli chodzi o druga stronę, to jak można się zorientować sytuacja jest bardziej skomplikowana. Jak ustaliliśmy w pierwszej części, pierwszymi w kolejności stemplami rewersu były te z inicjałami FS, dlatego też ta cecha będzie decydowała w pierwszej kolejności o przydzieleniu „niskiego numerku” tym właśnie wariantom. W drugiej kolejności będą to punce charakterystyczne dla okresu zarządu intendenta Sylma. Jak pamiętamy dwoma podstawowymi cechami w tym obszarze są opisane poprzednio, starsze wersje punc herbu Polski oraz korony nad herbami. Dlatego też „starsze” Orzeł 1 oraz Korona 1, będą wyznacznikami kontynuacji i dlatego stemple, które będą zawierały właśnie te zmienne zostaną ułożone chronologicznie, jako kolejne. Następnymi cechami, którym przyznałem jednak mniejszą wagę, jest brak kropki po GR oraz ułożenie prawego końca gałązki nad wstęgą. Uznałem, że napotaknie tych dwóch cech na rewersie będzie drobniejszą, ale jednak oznaką kontynuacji początków produkcji. Na koniec analizy pozostanie nam juz tylko policzenie listków po lewej i prawej stronie. Generalnie jak czytam, co właśnie teraz napisałem, to wydało mi się to nieco bardziej skomplikowane niż jest w istocie J. Dlatego uznałem, że lepiej zadziała tu obrazek i tabelka, gdzie krok po kroku można zobaczyć jak analizować rewers. Na zdjęciu z rozmysłem umieściłem monety z dwóch odmian, żeby przy okazji pokazac najistotniejsze różnice pomiędzy nimi. Inicjały, orły, korony, kropka po GR a nawet prawy koniec gałązki - wszystko je różni. Proszę spojrzeć jak to po kolei wygląda.

Zielonym kolorem zaznaczyłem cechy stempli charakterystyczne dla pierwszych produkcji pod zarządem intendenta Fryderyka Sylma. Teraz widać dobrze jak kolejne cechy stempla rewersu zmieniały się w czasie oraz jak pod zarządem nowego mincmajstra Schroedera, stopniowo traciły „stary charakter” i stawały się wariantami o zdecydowanie mniejszym związku ze swoim pierwowzorem. Dodatkowymi kolorami oznaczyłem anomalie związane z interpunkcją pisowni inicjałów IS, nie nadając im jednak żadnej istotnej wagi wpływającej na kolejność wariantów. Dokładnie tak samo potraktowałem ilości listków po obu stronach wieńca, traktując tą zmienną, jako bez wpływu na kolejność wykorzystywania narzędzi w procesie bicia dwuzłotówek w trakcie roku 1768. Podsumowując powyższą tabelkę, zaobserwowałem łącznie 19 wariantów rewersu + 1 który dopisałem póxniej. Przy czym powtarzam dla jasności, że w ramach jednego wariantu bardzo często występuje po kilka/kilkanaście stempli, które różnią się od siebie mniej istotnymi szczegółami jak odległości pomiędzy literami, układem listków po bokach czy też nieco odmiennymi końcówkami wiązania wieńca u dołu rewersu. Warianty, które zawierają w sobie najwięcej stempli będą dobrze widoczne w dalszej części tekstu, jako te najpopularniejsze. Mam nadzieję, że to jest w miarę jasne, gdyż powyższe dwie tabelki będą kluczowe żeby za ich pomocą określić wariant awersu i rewersu danej monety.

Teraz zderzymy ze sobą obie strony krążka, tak by wreszcie powstały z nich odmiany i warianty monet dwuzłotowych bitych w roczniku 1768, które można spotkać w naturze a co za tym idzie, które można kolekcjonować. Zatem przechodzimy do konkretów o największej wadze dla miłośników numizmatyki Poniatowskiego, szczególnie dla tych spośród nich nastawionych na zbieranie czegoś więcej, niż tylko jedna moneta z rocznika. W tym celu prezentuję kolejne zestawienie, które odpowie na pytanie ile jest wariantów monety, które zaobserwowałem podczas analiz.

Tym samym wydały się, dwie pierwsze tajemnice tego rocznika ośmiogroszówki. Po pierwsze, mamy „numizmatyczne oczko” z tytułu dzisiejszego wpisu, czyli dokładnie 21 wariantów monety ułożone w 2 odmianach. Po drugie znamy rozkład pomiędzy odmianami. Jak widać ODMIANA 1 z literkami FS, zawiera w sobie jedynie 6 wariantów. Reszta spośród 21, umiejscowiona jest w ODMIANIE 2 z inicjałami IS. Jak sobie przypomnimy, w ostatnim katalogu autorzy pokazali nam łącznie 10 monet, więc dziś na blogu podwajam tę ilość i mówię „oczko” J. Jednocześnie warto zaznaczyć, że mój wpis to może nie być jeszcze ostatnie słowo w całej sprawie. Potrafię sobie, bowiem wyobrazić taką sytuację, gdy w przyszłości pojawia się jakiś nowy wariant, którego nie miałem szczęścia spotkać w przebadanej próbie. Na dziś jednak, nie wybiegam myślami w tak niepewną przyszłość i do dalszych analiz przechodzę z 21 wariantami dwuzłotówki z 1768, jakie bez wątpliwości udało mi się zaobserwować. Jak sie okazało, liczba 21 to nie wszystko i sukcesywnie dopisuję nowo znalezione warianty. Obecnie jest ich 22. 

Zobaczmy teraz kolejne ważne zestawieni, czyli jaki był rozkład poszczególnych wariantów w badanej próbie. Tu uzyskamy wstępną odpowiedź, które warianty są pojemne w liczbę stempli a przez to popularniejsze względem tych, które reprezentowane były jedynie przez jeden stempel. W poniższej tabelce prezentuje procentowy rozkład w próbie 230 egzemplarzy, jakie poddałem analizie.

I tak, kolejne tajemnice stoją już przed nami otworem. Po pierwsze możemy sobie zliczyć procenty z sześciu wariantów w ODMIANIE 1 i okaże się, że stanowiły one w mojej próbie, grupę liczącą aż 63% wszystkich monet. Zatem można dzięki temu ukuć stwierdzenie, że pod względem popularności występowania odmian w roczniku 1768, to jednak ODMIANA 2 z inicjałami IS jest nieco mniej popularna. To dość ciekawe ustalenie, zważywszy na ilość wariantów, jakich występują monety posiadające inicjały intendenta Schroedera. Kolejną przebrzmiałym sekretem jest ten mówiący, że WARIANT 3 odpowiadał za aż 43% wszystkich badanych monet, co bezpośrednio znaczy, że zawiera w sobie najwięcej stempli z cechami kwalifikującymi monety właśnie do tego wariantu.  Jeśli więc poszukujecie największej rozmaitości, to właśnie w tym wariancie z FS, spotkacie najwięcej różnych układów z 3 listkami po obu stronach wieńca. Charakterystyczne jest również rozdrobnienie, jakie występuje w monetach odmiany drugiej z inicjałami IS. Jak widać, nie ma jednego wariantu, który zdominowałby tą bardzo różnorodną grupę monet. Co ciekawe wartość 0,4% uzyskały te warianty, których przedstawicieli spotkałem jedynie po jednej sztuce.

Teraz czas na „podstawienie do wzoru” nakładu całego rocznika i przemnożenie go przez pokazane wyżej procenty. Jak już pisałem w pierwszej części nakład 2,1 miliona sztuk to ilość potężna jak na srebrne monety Stanisława Augusta Poniatowskiego. Nie ma żadnego innego rocznika dwuzłotówki, który mógłby się z tym nakładem równać. Trzy kolejne pod tym względem, to 1794 w którym wybito 2,2 miliona sztuk, 1766 z produkcją równą 1,7 miliona oraz 1792 z nakładem 1,6 miliona egzemplarzy.  W pozostałych latach okresu SAP, dwuzłotówki miały zdecydowanie niższe nakłady. W kolejnym zestawieniu znajdziecie szacunkowe dane o nakładzie każdego z wariantów.

Jak widać najniższe nakłady zostały oszacowałem matematycznie na rząd wielkości w granicach 10 tysięcy sztuk. Patrząc na średnią żywotność stempla rewersu, jaką we wstępie do tego wpisu określiłem dla rocznika 1768 na plus, minus 35 tysięcy monet, okazuje się, że podobne ilości możemy znaleźć w tabeli jedynie w przypadku wariantów 1 i 6. Jednak nie jest to takie proste jak się z pozoru wydaje. Żeby to wyjaśnić użyję przykładu moich dotychczas nienotowanych dwóch monet z odmiany FS z 4 listkami po prawej stronie. Obie te monety w myśl dzisiejszych założeń kwalifikują się razem do WARIANTU 6. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie drobny fakt, że posiadają rewersy zdecydowanie z dwóch różnych stempli. Tym samym powyższe dane traktowałbym raczej, jako szacunkowe, wskazujące na pewien rząd wielkości a nie na konkretne ilości wybite za pomocą jednego narzędzia. Średnio stempel wytrzymywał około 35 tysięcy uderzeń, ale jak wiadomo w życiu średnie maja nieco mniejszą użyteczność. I tak też jest z pewnością w przypadku tego badania. Z cała pewnością w grupie około 60 stempli były takie narzędzia, które nie wytrzymały zbyt wielu uderzeń i one teraz właśnie będą stanowić gratkę dla kolekcjonerów, którzy monety wybite takim „pojedynczym” stemplem odnajdą. Życzę powodzenia J.

Teraz czaka nas ostatnia tabelka na dziś, czyli autorskie podejście do stopni rzadkości. W katalogu autorstwa Janusza Parchimowicza i Mariusza Brzezińskiego, autorzy przepisali dane od Edmunda Kopickiego, który pokusił się w przypadku dwuzłotówki z 1768 jedynie o ocenę stopnia dla całego rocznika. W takim podejściu, dwuzłotówka 1768 traktowana, jako jeden zbiór nie uzyskała żadnego stopnia, co w sumie nie może dziwić z uwagi na wysoki nakład i częstotliwość występowania. Teraz jednak, kiedy już wiemy, że rocznik dzieli się na odmiany a te, kolejno na jeszcze mniejsze grupy – warianty, to możemy z większą precyzją podejść do tego zagadnienia. Biorąc jak zwykle skalę ocen Emeryka Hutten-Czapskiego oraz zakładając stopień przetrwania do naszych czasów, na zaproponowanym przez mnie w pierwszej części maksymalnym poziomie 5% nakładu, moja propozycja wygląda następująco.

Kolejne tematy związane z badanym dziś rocznikiem przestają być tajemnicą. Jak widać moja ocena jest znacząco różna od podejścia zaprezentowanego w najnowszym katalogu. Poświęciłem czas i energie by skoncentrować się na lepszym poznaniu konkretnego rocznika dwuzłotówek, więc nie ma się co dziwić, że otrzymałem wyniki bardziej szczegółowe i dopasowane. Jak istotna jest to różnica, widać jak na dłoni. Od „brak stopnia” u Kopickiego aż do R4 dla wariantów oszacowanych u mnie, jako te najrzadsze. Nawet najpopularniejszy wariant, na którego składa się sporo stempli zyskał u mnie R1, co akurat mnie nieco zaskoczyło, ale skala ocen jest równa dla wszystkich i nie robiłem tu żadnych wyjątków.

Teraz, kiedy już opisałem 21 wariantów, spróbuje odszukać 4 moje monety, które dotychczas były „nienotowane”.  Pierwsza to FS z 3 listkami po lewej i 4 po prawej – to WARIANT 6, a więc rzadkość na poziomie R3. Druga egzemplarz to ponownie moneta z FS z 3 listkami po obu stronach i z kopką po AUG na awersie – to WARIANT 3, którego bardzo brakowało w katalogu, gdyż jak pokazałem niemal połowa monet należy właśnie do tego wariantu. Tym samym liczę, że w krótce te informacje pojawią się w opisach aukcji, zamiast tradycyjnego tekstu „nienotowana, co jak 24.c2, ale z kropką po AUG”. Trzecia moja dotychczas nieopisana moneta posiada inicjały IS. Teraz już wiem, że miałem szczęście, bo to jeden z rzadziej spotykanych - WARIANT 19. Ostatnia dwuzłotówka z FS okazała się być drugim egzemplarzem z WARIANTU 6, jednak wybitym innym stemplem niż poprzednia i jako taka, też jest dla mnie ciekawa. Na swój własny użytek nazwałem ją nawet… WARIANTEM 6a J. Można? Można J.

Ok, przejdźmy teraz do prezentacji wszystkich wariantów wraz z opisem rodem z katalogu Parchimowicz/Brzeziński. Tu będzie trochę zapowiadanych już na wstępie uwag, do jakości opisów, jakie spotykamy w tym katalogu. To fragment dla posiadających tą publikację, więc podam tylko suche fakty. W katalogu jak zwykle „odmiany” są pomieszane z wariantami, co jest dla mnie generalną wadą, z która trzeba jakoś żyć. Dla przykładu, w opisie jednej dwuzłotówki z 1768, identyczne znaczenie przypisuje się tam odmiennemu (bardziej krzywemu) listkowi w wieńcu, co zmianie inicjałów intendentów mennicy z FS na IS. To znany problem tej publikacji. Ale są też inne błędy, jak choćby taki związany ze złym policzeniem samych listków. Na przykład „odmiana” 24.c zdaniem autorów różni się od 24.c1 jedynie odmiennie ułożonymi listkami, a są tam przecież również znaczne różnice w ilości listowia po obu stronach, które są przecież bardziej kluczowe. Moneta opisana jako 24.c4, według autorów katalogu odstaje od normy ze względu na „duży odstęp pomiędzy MARCA a GR”. Co pewnie jest nawet prawdą, ale jakże nieistotną. Ja tego typu różnic w ogóle nie biorę pod uwagę i nie rekomenduję by to robić. A wracając do 24.c4, czymże jest ten odstęp w obliczu posiadania na rewersie wyjątkowego układu złożonego aż 5 listków po lewej stronie oraz całkiem odmiennej korony. No Panowie… bez jaj, bądźmy poważni. Dalej moneta pokazana, jako 24.c8 uznana została, jako odmienna ze względu na inicjały IS oraz umieszczenie prawej gałązki wieńca pod wstęgą. Byłoby to istotne gdyby takich wariantów posiadających te cechy nie było więcej niż jeden. W tabeli wyżej znajdziecie 4 warianty, które maja dokładnie takie cechy. Jednak ani słowa nie napisano o wyjątkowej zmiennej, jaką posiada akurat ta moneta, czyli braku kropek po inicjałach IS. To przecież powinien być czynnik charakterystyczny, bo jedyny w swoim rodzaju. Do reszty opisów się nie przyczepię, ale i tak jedynie dla dwuzłotówki z 1768, aż 3 na 10 nadaje się do poprawki. O co przy okazji wnoszę przy ewentualnym drukowaniu II wydania. Dobry katalog powinien być jak najbardziej kompletny, stąd jeśli autorzy będą chcieli w przyszłości go nieco udoskonalić, to zawsze służę pomocą. Tym samym, nie krytykuje tej publikacji dla zasady, ale dla uzyskania szansy na poprawę, jakości opisów w przyszłości. 

Ok, a teraz już czas na moje podejście do opisu tego rocznika. Jak zwykle, warianty niewystępujące w katalogu opisałem kolejnym numerem i zakończyłem znakiem zapytania. 

DWUZŁOTÓWKA 1768

1. ODMIANA 1 – FS ; WARIANT 1 – Awers1/ Rewers1

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński, jako 24.c2

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (FS  / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 1,7% = 36 522 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R3

2. ODMIANA 1 – FS ; WARIANT 2 – Awers1/ Rewers2

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński nienotowana, 24.c10?

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (FS  / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 0,9% = 18 261 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R3

3. ODMIANA 1 – FS ; WARIANT 3 – Awers2/ Rewers1

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński notowana, jako 24.c

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (FS  / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 43,0% = 903 913 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R1

4. ODMIANA 1 – FS ; WARIANT 4 – Awers2/ Rewers2

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński notowana, jako 24.c3

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (FS  / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 11,3% = 237 391 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R2

5. ODMIANA 1 – FS ; WARIANT 5 – Awers2/ Rewers3

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński notowana, jako 24.c1

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (FS  / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 4,3% = 91 304 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R2

6. ODMIANA 1 – FS ; WARIANT 6 – Awers2/ Rewers4

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński nienotowana, 24.c11?

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (FS  / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 1,7% = 36 522 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R3

7. ODMIANA 2 – IS ; WARIANT 7 – Awers2/ Rewers5

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński nienotowana, 24.c12?

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I.S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 1,3% = 27 391 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R3

8. ODMIANA 2 – IS ; WARIANT 8 – Awers2/ Rewers6

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński nienotowana, 24.c13?

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I.S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 5,2% = 109 565 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R2

9. ODMIANA 2 – IS ; WARIANT 9 – Awers2/ Rewers7

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński nienotowana, 24.c14?

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 0,4% = 9 130 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R4

10. ODMIANA 2 – IS ; WARIANT 10 – Awers2/ Rewers8

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński nienotowana, 24.c15?

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I.S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 3,5% = 73 043 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R2

11. ODMIANA 2 – IS ; WARIANT 11 – Awers2/ Rewers9

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński notowana, jako 24.c4

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I.S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 3,5% = 73 043 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R2

12. ODMIANA 2 – IS ; WARIANT 12 – Awers2/ Rewers10

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński nienotowana, 24.c16?

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I.S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 0,9% = 18 261 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R3

13. ODMIANA 2 – IS ; WARIANT 13 – Awers2/ Rewers11

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński notowana, jako 24.c5

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I.S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 8,3% = 173 478 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R2

14. ODMIANA 2 – IS ; WARIANT 14 – Awers2/ Rewers12

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński nienotowana, 24.c17?

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I.S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 0,4% = 9 130 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R4

15. ODMIANA 2 – IS ; WARIANT 15 – Awers2/ Rewers13

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński notowana, jako 24.c8

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I S / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 3,9% = 82 174 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R2

16. ODMIANA 2 – IS ; WARIANT 16 – Awers2/ Rewers14

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński nienotowana, 24.c18?

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I.S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 0,9% = 18 261 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R3

17. ODMIANA 2 – IS ; WARIANT 17 – Awers2/ Rewers15

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński notowana, jako 24.c7

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 0,4% = 9 130 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R4

18. ODMIANA 2 – IS ; WARIANT 18 – Awers2/ Rewers16

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński notowana, jako 24.c6

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I.S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 3,0% = 63 913 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R2

19. ODMIANA 2 – IS ; WARIANT 19 – Awers2/ Rewers17

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński nienotowana, 24.c19?

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I.S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 0,4% = 9 130 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R4

20. ODMIANA 2 – IS ; WARIANT 20 – Awers2/ Rewers18

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński notowana, jako 24.c9

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I.S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 4,3% = 91 304 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R2

21. ODMIANA 2 – IS ; WARIANT 21 – Awers2/ Rewers19

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński nienotowana, 24.c20

Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I.S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 0,4% = 9 130 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R4

22. ODMIANA 1 – FS ; WARIANT 22 – Awers2/ Rewers20

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński nienotowana, 24.c21?
Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.

Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I.S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 0,4% = 9 000 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R4

23. ODMIANA 2 – I.S. ; WARIANT 23 – Awers2/ Rewers21

W katalogu Parchimowicz/Brzeziński nienotowana, 24.c22?
Awers napis otokowy STANISLAUS AUG. D.G.REX POL.M.D.L.

Rewers napis otokowy XL.EX.MARCA (I.S. / 8 GR) PURA.COL.1768.

Nakład łączny rocznika = 2,1 MNL sztuk

Szacowany rozkład wariantu w roczniku = 0,4% = 9 000 sztuk

Szacowany stopień rzadkości = R4

I właśnie w ten monstrualny sposób, pokazałem jak konkretnie wygląda numizmatyczne „oczko”, czyli wszystkie 21 wariantów dwuzłotówki z 1768, które udało mi się zaobserwować podczas analizy zebranego materiału. Na koniec pozostało mi jeszcze jedynie krótkie podsumowanie mojego wpisu-apelu ze stycznia, gdzie zapowiadałem napisanie tego artykułu i prosiłem o przysyłanie zdjęć oraz informacji o trudno dostępnych monetach. Na początek dziękuję każdemu spośród tych zacnych miłośników numizmatyki królewskiej, które były tak miłe oraz znalazły czas i chęci, żeby podzielić się ze mną zdjęciami monet ze swoich zbiorów, starych katalogów czy też linkami do fotografii zamieszczonych w mrocznych zakamarkach internetu. Pisząc swoją zapowiedź w styczniu, po cichu liczyłem na pozyskanie informacji na temat sporej ilości monet. Nie zakładałem konkretnie jakiejś liczby, ale jak by tego było gdzieś z 50 sztuk, to uznałbym to za swój wielki sukces. Trzeba jednak szczerze przyznać, że ten apel nie odniósł aż tak wielkiego skutku. W sumie z informacji od czytelników udało mi się pozyskać zdjęcia dziewięciu całkiem udanych egzemplarzy. W sumie dobre i to, bo przecież popchnęło mnie to do przodu i pewnie nie powinienem pisać „tylko 9”, ale „aż 9” J. Z pewnością zbyt hurra-optymistycznie podszedłem do całego tematu. Przecież nie jest tak, że każdy, kto trafił na tego bloga posiada już swoją sztukę z 1768. Pewnie przyjdzie kiedyś taki czas, a już teraz liczyłem na jakieś „cuda-wianki” J. Nie ma tego złego, bo przecież cała impreza wyszła na plus. Udało się w wspólnymi siłami uzyskać 230 egzemplarzy, a bez tych 9 sztuk miałbym o 5% mniej materiału do analiz. Na całe szczęście, dwuzłotówka z 1768 okazała się na tyle popularna, że moje standardowe źródła nie zawiodły a pomoc czytelników okazała się jedynie miłym bonusem J. A przy okazji tego zamieszania, uzyskałem kilka ciekawych zdjęć innych monet SAP, które zapewne uda mi się wykorzystać w przyszłych tekstach.

Na koniec przypomnę, że zawszę chętnie przyjmę zdjęcia interesujących monet (najlepiej od ich właścicieli) na maila monetysap@gmail.com, za co góry dziękuję J. Dziś już finiszuję z poczuciem dobrze wykonanej roboty. Udało się dodać od siebie kolejną cegiełkę. Nigdy jeszcze aż na tak „hurtową skalę” nie uzupełniłem wiedzy na temat nieopisanych monet. W efekcie udało się podwoić ilość znanych wariantów dwuzłotówki z 1768. Nie bez znaczenia jest fakt, że prywatnie bardzo lubię wpisy tego typu i podczas pisania miałem całkiem dobrą zabawę. Bo przecież zawsze miło jest odkryć coś nowego. Teraz pozostaje jedynie mieć nadzieję, że komuś ten tekst się kiedyś do czegoś przyda…  Do zobaczenia już niebawem J.

W dzisiejszym wpisie wykorzystałem zdjęcia i informacje z niżej wymienionych źródeł: Władysław Terlecki „Mennica Warszawska”, Mieczysław Kurnatowski „Przyczynki do historyi medali i monet Polskich bitych pod panowaniem Stanisława Augusta”, Karol Plage „Okres Stanisława Augusta w historii numizmatyki polskiej”, Janusz Parchimowicz i Mariusz Brzeziński „Monety Stanisława Augusta Poniatowskiego”, Muzeum Narodowe w Warszawie, katalogi i archiwa aukcyjne krajowe i zagraniczne – między innymi: Warszawskiego Centrum Numizmatycznego, Antykwariatu Numizmatycznego Michała Niemczyka, Gabinetu Numizmatycznego Damiana Marciniaka, Warszawskiego Domu Aukcyjnego, Gdańskiego Domu Aukcyjnego, Poznańskiego Domu Aukcyjnego, Podlaskiego Gabinetu Numizmatycznego i Allegro. Materiał zdjęciowy do analiz pochodzi również z serwisów i stron internetowych, takich jak Numimarket, acesearch, zbior.com, Violity czy MyViMu oraz wielu innych wyszukanych za pomocą narzędzia google grafika. Osobno dziękuję miłośnikom numizmatyki okresu SAP, którzy podzielili się ze mną zdjęciami monet pochodzących z własnych zbiorów i swoich prywatnych źródeł.