Witam ponownie J. Mam nadzieje,
że dziś spotykamy się z tytułowymi monetami po raz ostatni i definitywnie uda
mi się ten rozległy temat zakończyć. Zakładam, że w efekcie tej sagi o
półzłotkach, każdy miłośnik monet z okresu Stanisława Augusta Poniatowskiego
otrzyma kompendium wiedzy na ten temat i nie będzie miał większych problemów z
rozpoznaniem swoich monet oraz z opisaniem ich według zaproponowanego wzorca.
Zakładam również już na wstępie, że ten wpis będzie podobny do poprzedniego i
głównymi bohaterami znów będą zdjęcia monet, które zdecydowanie zajmą więcej
miejsca niż tekst. Oczywiście znajdzie się również miejsce na tabelki z
wynikami badania ilościowego oraz na opis odmian/wariantów w stylu katalogowym.
Tyle, jeśli chodzi o cele początkowe.
Na chwile wrócę jeszcze do końcówki drugiej części i
tego, co być może nie każdy dostrzegł. Wpis powstawał jak zwykle na waszych
oczach, czyli na bieżąco pisałem, dodawałem zdjęcia i publikowałem to wszystko na
blogu. Dlatego też dopiero po skończeniu „działa”, miałem chwile czasu by ocenić
końcowy efekt mojej pracy. I mając wyćwiczone oko w rozpoznawaniu półzłotków,
już po chwili dostrzegłem, że dwie pary wcześniej nieopisanych przez nikogo
awersów, które właśnie wyznaczyłem i których zdjęcia wkleiłem, wydają mi się
zastanawiająco do siebie podobne... Przeanalizowałem powtórnie materiał i
okazało się, że rzeczywiście popełniłem drobne błędy w swoich zapiskach. Jedna
z par różniła się jedynie rewersami, ale awersy już miała identyczne. Zatem,
jeden awers poszedł do wycięcia. Z druga parą była „inna para kaloszy”. Okazało
się, że kolejne dwa awersy pochodzą z tej samej pary stempli. Tu na moją
pomyłkę wpłynęły zdjęcia, które przedstawiały dwie różne monety sfotografowane
z różnych kątów, z innym oświetleniem i tłem. To właśnie mnie zmyliło i stworzyło
pozory, że awersy delikatnie się od siebie różnią. Dałbym się wtedy pokroić, że
widziałem drobne różnice między nimi w ułożeniu listków. Jednak po powtórnej
analizie tych monet oraz kilku podobnych im innych egzemplarzy, okazało się, że
nic takiego nie miało miejsca. W efekcie, w grupie awersów z 8 listkami lewego
wieńca mamy już nie 24 stemple jak wcześniej sądziłem a o dwa mniej, czyli 22.
Poprzedni wpis został już odpowiednio poprawiony i nie ma śladu po tej wpadce.
Pisze o tym jedynie po to, aby pokazać, jakie zasadzki czekają na miłośników,
którzy podobnie jak ja zajmują się analizą wielu stempli. Trzeba być czujnym i
sobie niedowierzać J. W każdym razie, dzisiejsza analiza
będzie poświęcona już mam nadzieję właściwej ilości stempli. I to jest właśnie
główny wniosek z tych kilku ostatnich zdań.
Już w tytule zwróciłem uwagę, że nieoczekiwanie
wyszła mi na blogu trylogia o półzłotkach. Nigdy jeszcze żadna inna moneta nie
zajęła mi tak wiele miejsca i czasu, stąd nie mylili się ci z pasjonatów
numizmatyki, którzy szczególnie mi kibicowali i wspierali, wiedząc o
czekających mnie zasadzkach. Mam w swoim życiu kilka ulubionych trylogii.
Począwszy od tej pierwszej, Henryka Sienkiewicza pisanej ku pokrzepieniu serc, poprzez
„Matrix” braci (sióstr) Cohen aż do trylogii husyckiej Sapkowskiego, którą
szczerze uwielbiam. Aż mi głupio nawiązywać do tak uznanych twórców, ale faktem
jest, że teraz i ja mam swoją trylogię J. Można powiedzieć,
jaki autor taka trylogia. Moja z pewnością nie będzie tak popularna, ale być
może okaże się pomocna dla tych nielicznych spośród zbierających monety, zainteresowanych
numizmatycznymi detalami i niuansami okresu SAP. Żeby nie było tak patetycznie, to mam na ten
temat przygotowany drobny żarcik J.
Zanim przejdę do pokazania detali, jeszcze chwila by
poukładać wiedzę, którą już dysponujemy. Otóż, jeśli chodzi o dwugrosze 1769,
to podstawowym podziałem jest ten, dzielący monety na dwie odmiany różniące się
typem awersów. W pierwszej odmianie mamy „stary” typ awersu z 1767 roku a w
odmianie drugiej obserwujemy typowe dla tego rocznika stemple. W ODMIANIE 1 już
w pierwszej części wpisu opisałem 3 stemple awersu, które łączą się z dwoma
wariantami rewersu. Natomiast zdecydowanie więcej zabawy jest z ODMIANĄ 2. Tam
w poprzednim wpisie opisałem 36 stempli awersu, które podzieliłem na trzy
większe grupy w zależności od liczby listków na lewym wieńcu. Tym samym, znamy
3 stemple awersu z siedmioma listkami, 22 stemple z ośmioma listkami oraz 11
stempli z dziewięcioma listkami. W ramach tych grup stemple dzielą się również
na mniejsze podgrupy w zależności od sekwencji występowanie listków. Dla
przykładu udało mi się zaobserwować i opisać aż 18 stempli awersów z 8 listkami
ułożonymi w sekwencji (2,2,2,2). Żeby je miedzy sobą odróżnić należy użyć
dodatkowej, trzeciej cechy charakterystycznej dla danego stempla albo po prostu
porównać monetę ze zdjęciami. Czasem wypada zrobić jedno i drugie. I to tyle,
jeśli chodzi o to, co już było. Teraz już czas na nowe doznania J.
Przejdźmy do zasad tworzenia wariantów monety, czyli
połączeń par stempli awersu i rewersu, jakie udało mi się zaobserwować na
próbie złożonej z 205 egzemplarzy. Znamy 3 warianty rewersu oraz 39 stempli
awersu i to właśnie z tego dobrodziejstwa inwentarza będziemy korzystali,
dodając do każdego opisanego awersu odpowiedni wariant rewersu, z jakim
występuje. Ciekawostką jest liczba awersów, która jest podzielna przez liczbę
3. A to właśnie w takich seriach produkcyjnych po 3 stemple, opowiadał nam
Rafał Janke na jednym z poprzednich wieczorków numizmatycznych w hotelu
Marriott. Po podzieleniu na 39 na 3 otrzymujemy 13 serii rytowniczych. Nie wiem
czy to się sprawdzi tak do końca w opisywanym dziś roczniku, ale coś w tym
jest. W końcu 3 awersy zostały „pożyczone” z rocznika 1767, a kolejne 3 stemple
awersu używano również na monetach w 1768. Prawo serii uzyskuje zadziwiająco
wiele potwierdzeń. Jednak pewności nie ma, że to wszystkie stemple i zostawiłem
miejsce na nowe odkrycia, do których zachęcam również czytelników. Jeśli
posiadacie monetę dwugroszową z 1769 nieopisaną na moim blogu, to nie wahajcie
się dać mi znać.
Zobaczmy, zatem jak poszczególne awersy łączą się z
rewersami. W „najgorszym” wypadku w roczniku 1769 otrzymamy 39 * 3 = 117 wariantów
monet do zebrania. Całkiem porządna ilość J. Uprzedzam jednak załamanych czekającymi ich
wydatkami na zakup takiej ilości półzłotków, że na szczęście nie będzie aż tak
źle. Okazało się, że najwięcej jest takich awersów, z którymi łączy się tylko
jeden wariant rewersu. Można, więc uznać, że jesteśmy uratowani i tabelka z
wariantami monet możliwych do zebrania nie będzie monstrualna, a jedynie…
ogromna J.
Popatrzmyż na zestawienie poniżej.
I tak jak widać z połączenia 39 stempli awersu i 3
wariantów rewersu (tu stempli nie liczyłem) w efekcie otrzymaliśmy całkiem
pokaźną ilość 49 wariantów tytułowej monety, które teraz będzie trzeba zbadać, opisać
i pokazać na zdjęciach. A do tego już użyjemy kolejnych tabelek i całej masy
ilustracji. Zobaczmy teraz, jaki jest rozkład procentowy każdego z wyżej
wyznaczonych wariantów w badanej próbie 205 półzłotków z 1769 roku.
Znając już rozkład, możemy z łatwością wyciągnąć z
tych danych kilka generalnych wniosków. Po pierwsze wśród 49 wariantów nie ma
takiego jednego lub kilku, które by zdecydowanie dominowały. Duża liczba
stempli i wysoki nakład przekładają się na to, że każdy z zaobserwowanych
stempli jest w jakimś stopniu wyjątkowy i dość trudno jest znaleźć dwa takie
same dwugrosze. Z badania wynika, że monety ODMIANY 1 są niezmiernie rzadkie,
ponieważ reprezentowane były przez zaledwie 2% przebadanych egzemplarzy. Tym
samym jasne się stało, to co można było sobie wyobrazić nawet bez moich
wyliczeń, że dominuje w tym roczniku ODMIANA 2. W tej odmianie pogrupowałem
monety na 3 zbiory w zależności od liczby listków lewego wieńca na awersie i
teraz możemy sobie policzyć ile procent monet reprezentowało właśnie te
grupy. Pierwszy koszyk monet z awersem z
7 listkami odpowiada za 7,8% egzemplarzy w próbie. Druga grupa, w której zaobserwowaliśmy
najwięcej stempli awersu powinna być zdecydowanie dominująca. I tak jest w
rzeczywistości. Monet z awersem z 8 listkami na lewym wieńcu naliczyłem aż
60,5%. Reszta, czyli 29,8% należy do egzemplarzy posiadających 9 listków na
awersach. Na koniec tych analiz, możemy jeszcze podobne wyliczenia odnieść do
rewersów. Zobaczmy, który wariant rewersu jest najbardziej popularny, a który
najrzadszy. I tak, tu też ilość wariantów monety zrobiła różnicę i zdecydowanie
dominują monety z REWERSEM 2, których w próbie było aż 73,7%. Jak widać monety
gdzie na rewersach jest kropka po CLX, ale nie ma kropki po PURA, są
najpopularniejsze. Pozostałe dwa warianty rewersów połączone były ze
zdecydowanie mniejszą ilością stempli awersu, stąd nie są tak często spotykane.
Drugi pod względem popularności jest REWERS, 1 na którym są wszystkie kropki,
który łączy się z 16 stemplami awersu i odpowiada za 16,9% udziału. Najrzadziej
spotykany jest REWERS 3 bez kropek po CLX i PURA, który spotkałem w zaledwie
3,4% egzemplarzy w połączeniu z jedynie 3 awersami. I takie to wnioski z tabeli
w wersji „na szybko” J.
Ok, a teraz odnieśmy ten rozkład procentowy do
nakładu monet. Tu jednie chciałbym przypomnieć, że katalogowy nakład rocznika
1769 wynosi 1 509 232 egzemplarzy. Jednak ja od tej ilości odejmuje
90 000, które przeznaczam na dwugrosze z datą 1768, które według mnie
zostały wydane z mennicy na początku roku 1769 i dlatego są doliczone do
nakładu półzłotków z dziś opisywanego rocznika. Tym samym w moich obliczeniach,
nakład rocznika 1769 jest poi wynosi 1 419 232 sztuk. I właśnie taka
ilość została uwzględniona w poniższej tabeli, która pokazuje szacunkowe
nakłady poszczególnych wariantów monety.
I co można z tych szacunkowych nakładów wyczytać?
Moim zdaniem niewiele. Próba 205 egzemplarzy przy badaniu 49 wariantów to
zdecydowanie zbyt mało, żeby wyciągać solidne wnioski z detaliczną precyzją, co
do stempla. Lepiej jest z dokładnością, co do odmiany lub co do grupy w
ODMIANIE 2. Ale to w sumie już wiedzieliśmy po poprzednim zestawieniu. W
roczniku półzłotka 1768 szacowałem żywotność jednego stempel na około 30
tysięcy sztuk monety. Dzieląc nakład 1 419 232 sztuk na 39 stempli
awersu, otrzymujemy 36 391 sztuk. To pokazuje, że poprzednie szacunki były
w miarę trafione. Jednak dla rocznika 1769 szacowałbym średnią żywotność na
poziomie około 40 000 sztuk. Jest ku temu kilka powodów. Po pierwsze
postęp w organizacji produkcji, jaki możemy dostrzec w początkowych latach
istnienia mennicy w Warszawie. Po drugie, nawet zakładając odkrycie kolejnych
nieopisanych dzisiaj przez mnie stempli awersu, to ilość, 36 391 jaką wyliczyłem
w badaniu jest już zbliżona do średniej wynoszącej około 40 tysięcy na stempel.
Wreszcie po trzecie, trzeba jeszcze wziąć pod uwagę jedną istotną zmienną, otóż
mamy w grupie opisanych dziś stempli awersu również narzędzia, które były
wykorzystywane w innych latach. Żeby daleko nie szukać, to wymieńmy choćby 3
znane nam dziś stemple awersu pochodzące z roku 1767 i 3 kolejne, których z
powodzeniem używano do bicia rocznika 1768. Tajemnica poliszynela jest też
fakt, że kilka stempli, jakie dziś analizujemy przetrwało w mennicy dłużej i
będą używane w kolejnych rocznikach dwugroszy. Dlatego biorąc pod uwagę, że część
stempli używana była również w innych latach to do wyliczonej dziś średniej należy
dodać kilka tysięcy sztuk „na te okoliczność”. Ja poszedłem po najmniejszej
linii oporu i uznałem, że 40 000 sztuk na stempel awersu będzie w miarę
odpowiadało realiom. Taka to historia…
Jak więc można skomentować dane, jakie uzyskaliśmy w
powyższym zestawieniu? Po pierwsze pamiętajmy, że to nakłady wariantów monety w
układzie par stempli awersu i rewersu. Stemple awersu w półzłotkach są
zdecydowanie bardziej skomplikowane i były bardziej czasochłonne dla rytownika,
Stąd całkiem możliwa jest sytuacja, gdy podczas produkcji monet w mennicy, to
właśnie one były montowane, jako narzędzia nieruchome, na które pracownik kładł
krążek przygotowany do bicia monety. Znaczyłoby to, że stemple rewersów były
montowane w maszynie balansowej, jako elementy ruchome i to właśnie one
zużywały się szybciej. Tym samym wyobrażam sobie jak w trakcie pracy trzeba
było te górne stemple wymieniać i zastępować innymi, które znajdowały się „pod
ręką” i były zdatne do dalszego bicia. To powoduje wiele połączeń i dlatego
niektóre awersy łączą się z dwoma lub więcej rewersami. Oczywiście my tu mówimy
o średnich wartościach. A przecież niewykluczone jest, że niektóre narzędzia
były dobierane jeszcze bardziej przypadkowo. Tak na przykład mogło być z
ODMIANĄ 1, która została wyprodukowana, gdy podczas bicia okazało się, że
zabrakło nowych stempli i trzeba skorzystać ze starych narzędzi z poprzednich
lat. Wybito nimi jednak stosunkowo niewiele monet i dlatego są dziś na tyle
rzadkie, że żaden katalog przede mną ich nigdy nie opisał. Kto pracował kiedyś
w warsztacie ślusarskim lub przy produkcji, sam wie ile losowych zdarzeń mogło
się przydarzyć poszczególnym stemplom, które mogły wpływać na trwałość tych narzędzi.
A do tego dochodzi jeszcze sama technika wyrobu stempli, która nie stała
jeszcze wówczas na wysokim, a co najważniejsze powtarzalnym poziomie i mogła
skutkować zmienną żywotnością wytworzonych stempli. Wyglądały podobnie, lecz
jeden wytrzymywał średnią wyliczoną na około 40 000 uderzeń a inny pękał
już po 5 000 i trzeba go było wymienić. Zdarzały się też pewnie i tak udane
narzędzia, którymi wybito 3 razy więcej monet niż wskazywałyby to średnie
wartości, stąd pewnie i cyfra 90 000 obok jednego z wariantów. Jak widać
wiele z tych analiz, to w znacznej mierze wróżenie z fusów i opieranie się na
mglistych przesłankach. Dlatego byłbym pewniejszy posiadając do przebadania i
analiz próbę dziesięciokrotnie większą niż 205 egzemplarzy, jakie udało mi się dziś
zgromadzić. Dla prostszych roczników z okresu SAP to i 30 sztuk wystarczy by dokonać
wartościowych analiz, ale jak widać dla półzłotków z 1769 potrzeba by było mieć
te dwa tysiące monet żeby zbliżyć się do prawdy. A i wówczas mogłoby nas to
badanie zwieść na manowce. W każdym razie, ja policzyłem to tak jak umiałem
korzystając z dostępnego materiału. Można uznać moją „trylogię” za pierwszy
krok w kierunku lepszego poznania tego interesującego rocznika. Droga do
dokładniejszych analiz jest wolna dla każdego, ale ja już raczej silić się na
to nie będę. Przy okazji zachęcam zakręconych na tym punkcie miłośników SAP do
podejmowania własnych prób i publikowania swoich badań J.
Teraz czas na stopnie rzadkości i skalę Emeryka
Hutten-Czapskiego dla Polskich monet z okresu Polski Królewskiej. Standardowo,
jako podstawa do tego badania uznaje założenie zachowania do naszych czasów 10%
wybitego nakładu. Z uwagi na zbyt małą próbę monet do zbudowania rzetelnego
zestawienia, zmuszony byłem przyjąć kilka założeń i uogólnień, o których za
chwilę. Najpierw tabelka, a potem napiszę jak do tego doszedłem.
Ok, jak widać w mojej propozycji, rozpiętość stopni
rzadkości półzłotka z 1769 rozpisanego na warianty rozciąga się od R1 do R6.
Biorąc pod uwagę dużą ilość wariantów w stosunku do próby 205 monet, zmuszony
byłem odstąpić od matematycznego przeliczania szacowanego nakładu na stopnie.
Uznałem, że przy próbie będącej zaledwie czterokrotnością liczby wariantów,
takie podejście obarczone jest zbyt dużym błędem. Zatem jakie są założenia?
Po pierwsze uznałem, że ODMIANA, 1 jako nienotowana
dotąd w literaturze jest rzadsza niż wynika to z wyników mojego badania. Na 4
znane mi monety tej odmiany, aż połowę z nich odkryłem w zbiorach muzealnych.
Dlatego uważam, że stopień R6, jaki przyznałem wszystkim trzem wariantom to
szacunek, który obroni się w porównaniu do innych monet SAP, które opisywałem
na tym blogu. Dla monet ODMIANY 2 miałem inny przelicznik, nieco surowszy niż
wynikałoby to ze skali Czapskiego. Wszystkie warianty połączeń stempli, które w
mojej badanej próbie wystąpiły tylko raz, uznałem za stosunkowo rzadkie i
przyznałem im stopień R3. Pozostałe warianty podzieliłem na dwie grupy, gdzie
wartością graniczną był szacowany nakład 60 000 egzemplarzy. Warianty,
których nakład oszacowałem w badaniu na mniejszą ilość dostały R2, a pozostałe
gdzie liczba egzemplarzy była większa otrzymały R1. To podejście może nie jest
idealne, ale z pewnością miałem podstawy do takiego podziału. Tym samym nie ma
wariantu półzłotka z 1769, który byłyby oceniony przeze mnie niżej niż R1, co
może znaczyć, że te monety są ciekawą opcją do zbierania dla kolekcjonerów.
Jaka jest, zatem moja rekomendacja, jeśli chodzi o włączanie do zbioru
dwugroszy z 1769? Dla kolekcji typowo nastawionych na okres SAP, jako minimum
widziałbym 4 monety. Jedna z ODMIANY 1 oraz trzy z ODMIANY 2 - po jednej z
każdej grupy awersów z 7, 8 i 9 listkami wieńca. Dla zbiorów nastawionych
ogólnie na całą Polskę Królewską minimalna ilością są dwie monety, po jednej z
każdej odmiany. Jednak dla hardocrowych zbieraczy lub takich, którzy chcieliby nastawić
się na skompletowanie tego rocznika, istnieje oczywiście możliwość zebrania
wszystkich 49 (a może i więcej) wariantów. To wydaje się całkiem ciekawa
alternatywa dla miłośników, którzy chcą mieć wyjątkowy zbiór za w miarę
normalne pieniądze. W końcu jeden ładny półzłotek, to koszt w granicach 100-300
złotych.
A teraz dla każdej z grup kolekcjonerów pozostaje mi
już tylko pokazać po jednej monecie z każdego wariantu i opisać je w sposób
katalogowy. Do tego będę korzystał z oznaczeń, jakich używałem w dzisiejszym
tekście. Do nielicznych wariantów, które występują również w katalogu
Parchimowicz/Brzeziński - oczywiście dopiszę tą informację. Przygotujcie się na
długą serię zdjęć J.
PÓŁZŁOTEK
1769
ODMIANA
1
WARIANT
1.1. – (AWERS 1a / REWERS 1)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 0,5% = 6 923 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R6
WARIANT
1.2. – (AWERS 1b / REWERS 1)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 0,5% = 6 923 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R6
WARIANT
1.3. – (AWERS 1c / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,0% = 13 846 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R6
ODMIANA
2
WARIANT
2.1. – (AWERS 2.7.1 / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 0,5% = 6 923 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R3
WARIANT
2.2. – (AWERS 2.7.2 / REWERS 1)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 4,9% = 69 231 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R1
WARIANT
2.3. – (AWERS 2.7.2 / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,5% = 20 769 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.4. – (AWERS 2.7.3 / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,0% = 13 846 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.5. – (AWERS 2.8.1 / REWERS 2)
W
katalogu monet SAP – opisany, jako 16.d4
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 4,9% = 69 231 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R1
WARIANT
2.6. – (AWERS 2.8.2 / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 3,4% = 48 462 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.7. – (AWERS 2.8.2a / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 4,4% = 62 308 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R1
WARIANT
2.8. – (AWERS 2.8.2b / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 2,0% = 27 692 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.9. – (AWERS 2.8.2b / REWERS 3)
W
katalogu monet SAP – opisany, jako 16.d2
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,0% = 13 846 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.10. – (AWERS 2.8.2c / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 4,4% = 62 308 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R1
WARIANT
2.11. – (AWERS 2.8.2d / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 6,8% = 96 923 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R1
WARIANT
2.12. – (AWERS 2.8.2e / REWERS 1)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,5% = 20 769 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.13. – (AWERS 2.8.2e / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,5% = 20 769 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.14. – (AWERS 2.8.2f / REWERS 1)
W
katalogu monet SAP – opisany, jako 16.d1
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,5% = 20 769 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.15. – (AWERS 2.8.2f / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 2,4% = 34 615 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.16. – (AWERS 2.8.2g / REWERS 1)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 2,0% = 27 692 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.17. – (AWERS 2.7.1 / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 2,4% = 34 615 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.18. – (AWERS 2.8.2h / REWERS 1)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 2,0% = 27 692 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.19. – (AWERS 2.8.2i / REWERS 1)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,0% = 13 846 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.20. – (AWERS 2.8.2j / REWERS 1)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,0% = 13 846 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.21. – (AWERS 2.8.2k / REWERS 1)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 2,4% = 34 615 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.22. – (AWERS 2.8.2l / REWERS 1)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 0,5% = 6 923 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R3
WARIANT
2.23. – (AWERS 2.8.2l / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 0,5% = 6 923 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R3
WARIANT
2.24. – (AWERS 2.8.2m / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 0,5% = 6 923 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R3
WARIANT
2.25. – (AWERS 2.8.2n / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,0% = 13 846 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.26. – (AWERS 2.8.2o / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 0,5% = 6 923 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R3
WARIANT
2.27. – (AWERS 2.8.2p / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 0,5% = 6 923 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R3
WARIANT
2.28. – (AWERS 2.8.2r / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 2,0% = 27 692 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.29. – (AWERS 2.8.3 / REWERS 1)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,5% = 20 769 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.30. – (AWERS 2.8.3 / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 6,3% = 90 000 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R1
WARIANT
2.31. – (AWERS 2.8.4 / REWERS 1)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,0% = 13 846 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.32. – (AWERS 2.8.4a / REWERS 1)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 0,5% = 6 923 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R3
WARIANT
2.33. – (AWERS 2.7.1 / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,5% = 20 769 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.34. – (AWERS 2.9.1 / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 4,4% = 62 308 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R1
WARIANT
2.35. – (AWERS 2.9.2 / REWERS 3)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,0% = 13 846 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.36. – (AWERS 2.9.3 / REWERS 2)
W
katalogu monet SAP – opisany, jako 16.d
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 4,4% = 62 308 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R1
WARIANT
2.37. – (AWERS 2.9.3a / REWERS 1)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 2,0% = 27 692 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.38. – (AWERS 2.9.3b / REWERS 1)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA. COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 0,5% = 6 923 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R3
WARIANT
2.39. – (AWERS 2.9.3b / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 3,9% = 55 385 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.40. – (AWERS 2.9.3c / REWERS 2)
W
katalogu monet SAP – opisany, jako 16.d3
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 2,9% = 41 538 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.41. – (AWERS 2.9.3d / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 0,5% = 6 923 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R3
WARIANT
2.42. – (AWERS 2.9.3d / REWERS 3)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,5% = 20 769 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.43. – (AWERS 2.9.3e / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 0,5% = 6 923 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R3
WARIANT
2.44. – (AWERS 2.9.3f / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 3,9% = 55 385 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.45. – (AWERS 2.9.4 / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 1,5% = 20 769 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
WARIANT
2.46. – (AWERS 2.9.5 / REWERS 2)
Awers:
napis otokowy STANISLAUS AUG.D.G.REX POL.M.D.L.
Rewers:
napis w 6 liniach 2.GR./CLX.EX/MARCA/PURA COL./1769/I.S.
Szacowany
nakład łączny rocznika = 1 419 232 egzemplarze
Szacowany
rozkład w roczniku = 2,9% = 41 538 sztuk
Szacowany
stopień rzadkości = R2
I
tak dobiega końca trylogia o półzłotkach SAP z 1769 roku. Mam nadzieję, że
zainteresowani tematem znajdą w tych wpisach potrzebne informacje. Kończę
zadowolony z efektu pracy. Na każdej z 39 stron dzisiejszego wpisu odkrywałem
cos nowego, dlatego też wcale nie nudziłem się podczas tworzenia tego artykułu.
Jestem ciekaw, czy ktoś przez to przebrnie. W razie, czego dajcie znać w
komentarzach, czy wszystko jest jasne. Zachęcam również do przesyłania mi
mailem zdjęć nieopisanych półzłotków. Jestem ciekawy, czy są takie i chętnie
się o tym przekonam. W ostatnim zdaniu jeszcze raz dziękuję osobom i
instytucjom, które pomogły mi w napisaniu tego tekstu poprzez udostepnienie
monet i zdjęć. Dziękuję bardzo za pomoc i życzę miłego dnia J.
W
dzisiejszym wpisie wykorzystałem informacje i zdjęcia z n/w źródeł: katalog
Janusza Parchimowicza / Mariusza Brzezińskiego „Monety Stanisława Augusta
Poniatowskiego”, informacje przekazane mi przez Rafała Janke, Muzeum
Archeologiczne i Etnograficzne w Łodzi, Muzeum Narodowe w Warszawie, archiwa
aukcyjne Warszawskiego Centrum Numizmatycznego, Antykwariatu Numizmatycznego
Michała Niemczyka, Gabinetu Numizmatycznego Damiana Marciniaka oraz portali
aukcyjnych OneBid, Allegro i Violity oraz wyszukane za pomocą gogle grafika.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz